ویژگی های مدرسه مطلوب

یکی از آرزو هایی که خانواده ها برای موفقیت فرزندشان در آینده و حال دارند ثبت نام فرزندشان در یک مدرسه مطلوب و دلخواه است.این آرزوی همه مدیران مدارس و حتی معلمان است که در یک مدرسه مطلوب مشغول مدیریت و تدریس باشند.و صد البته نظام آموزش و پرورش و کارشناسان آن  نیز در پی ایجاد چنین مدارسی هستند.اینکه چرا این خواسته به حقیقت نمی پیوندد و همه ما در حسرت ایجاد چنین مدارسی هستیم در یک فرصت مناسب به آن خواهیم پرداخت .البته معنی حرفم این نیست که هم اکنون ما مدارس مطلوب نداریم ,داریم اما در مقایسه با کل مدارس کشورتعداد این  مدارس رضایت بخش و کافی نیست.یک سوال  اساسی که در این زمینه مطرح می شود این است که این مدارس دارای چه ویژگی هایی هستند؟با این مقدمه سعی میکنم  در این نوشتار بر اساس تجربه و همچنین منابع علمی موجود مدارس مطلوب را معرفی کنم. برای معرفی یک مدرسه مطلوب لازم است ابتدا اجزای آن را بشناسیم.یک مدرسه از عناصر و اجزای زیر تشکیل شده است:

نیروی انسانی (شامل مدیر ,معاونین,معلمان ,کارکنان اداری و نیروی خدماتی),تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی  و کارگاهها و آزمایشگاها,منابع مالی,دانش آموزان,قوانین و مقررات آموزشی و رورشی ,شرح وظایف ,روابط حاکم برنیروی انسانی و دانش آموزان,نحوه ارتباط با دانش آموزان, طرح ها و بر نامه ها ,فرایند های آموزشی و پرورشی,ارتباط مدرسه با اولیاء,تشکل های دانش آموزی,شورای مدرسه,شورای معلمان,انجمن اولیاء ومربیان,نحوه اداره مدرسه وچند مورد دیگر که من از ذکر آن ها خوداری میکنم .به چند تای ابتدایی این فهرست(تا دانش آموز) عنا صر سخت افزاری می گویند و بقیه آن ها عناصر نرم افزاری است.و بدیهی است آنچه که به سخت افزار جان می بخشد و اورا پویا می کند عناصر نر افزاری پویاست. از بحث اصلی دور نشویم ما میخواهیم در این نوشتار مدرسه مطلوب را معرفی کنیم به نظر شما بایستی از کجا آغاز کنیم؟

من اگر بخواهم مدرسه مطلوب را در یک جمله تعریف بکنم می گویم مدرسه ای مطلوب است که : با بسیج  و استفاده بهینه ازهمه منابع  و ظرفیت ها ی درون و برون مدرسه ای دانش آموزانی تر بیت کند که مطابق  با انتظارات و اهداف پیش بینی شده  تعلیم و تربیت ,جامعه و خانواده ها باشد.

من برای اینکه شما را به یک فضای مدرسه مطلوب ببرم ذهن  و توجه شما را به چهار جا (درگاه) جلب میکنم:درونداد ها,فرایند ها ,محصول و برونداد,اگر چه یک مدیر با تفکر استراتژیک به پیامد ها هم توجه دارد . آنچه که ما در بالا تحت عنوان عناصر و اجزای مدرسه فهرست کرده بودیم در این چهار حوزه قابل دسته بندی است.

مدیریک مدرسه مطلوب همانند یک معمار موفق و کار آمدی عمل می کند که  با یک سری نقشه,زمین,نیروی انسانی, مصالح , ابزار ها,.....و زمانی که در اختیارش قرار میگیرد هوشمندانه بنایی زیبا  و منحصر به فردخلق می کند.حال ما میخواهیم ابتدا  یک سری چیز ها و ویژگی هایی  را معرفی کنیم که برای داشتن یک مدرسه مطلوب از اهمیت حیاتی بر خور دار است یعنی بدون آن ها داشتن یک مدرسه مطلوب غیر قابل تصور است, توجه کنید آن ها عبارتند از:

1- یک مدرسه مطلوب دارای فلسفه و منشوری برای تربیت  دانش آموزان است.

این فرهنگ وتفکر غالب مدارس ماست که تعدادی مدیر ,معاون ,معلم و...و دور هم جمع بشوند و تمام هم و غمشان این باشد که دانش آموزان مدرسه در وهله اول در پایان سال قبول و در مرحله بعد با نمرات و معدل خوب قبول بشوند و به کلاس بالاتر ارتقاء یابند. طبیعی است که این گونه مدارس فاقد فلسفه و اندیشه برای تربیت دانش آموزان هستند. به عبارتی آن ها دقیقا نمی دانند که انتظارات واقعی خانواده ها , جامعه و نظام تعلیم و تربیت از ان ها چیست؟ آیا می شود مدرسه ای بدون داشتن فلسفه آموزشی و دیدگاه معرفت شناختی به عبارتی ترسیم نشدن چشم انداز آینده به نتایج مطلوبی دست یابد؟ مگر انکه تمام  اهدا ف مدرسه در این مطلب خلاصه شود که تمامی دانش آموزان با نمرات خوب در پایان سال قبول شوند این نگاه و رویکرد,یک نگاه سطحی و قشری است تا این طور نگاهها چه در لایه های بالای نظام آموزش و پرورش و چه در سطوح پایین حاکم باشد انتظار  پویایی از مدارس داشتن  انتظاری نا معقولی است. وقتی در ابتدای سال همه کارکنان مدرسه با مشارکت اولیاء میثاق می بندند که :

دانش آموزانی تربیت کنند که مطابق طراز و معیار تعیین شده در نظام تعلیم و تربیت کشور و اهداف آن باشد و در رسیدن به آن از هیچ کوششی دریغ نکنند این یعنی داشتن فلسفه وتفکر واز همه مهمتر این میثاق نامه ثبت و اعلام می شود.آن ها دایما  و با تلاش و برنامه ریزی در طول سال تحصیلی برای تحقق این میثاق(منشوریا انتظارات و اهداف) پای می فشرند.

2-داشتن برنامه(یا برنامه محوری) یکی دیگر از معیار های مدرسه مطلوب است .

امروزه مدارسی موفقند که برنامه های دقیقی را برای رسیدن به اهداف و استاندارد های تعیین شده تدوین و اجرا می کنند.اگر مدرسه برای تربیت دانش آموزان دارای فلسفه و اندیشه ای عمیق است ,برای تبدیل این اندیشه
به عمل  وتحقق اهداف پیش بینی شده بایستی دست به کار شد ه و برنامه سالانه دقیقی طراحی و اجرا کند.بعضا برخی مدیران مدارس تقویم اجرایی فعالیت های سالانه مدارس را معادل با بر نامه سالانه تلقی میکنند که
این تصور,تصور نادرستی است.یک بر نامه دقیق شامل : عنوان,ضرورت و طرح مساله ,اهداف کمی و کیفی ,راهبردها ,طرحهای عملیاتی,ابزار ها و نحوه نظارت و ارزیابی,منابع مورد نیاز,نهاد ها و سازمان همکار و مراجع تامین کننده منابع می باشد .

3-وجود استاندارد هاو معیار های  انجام فعالیت ها و بروز رفتار ها

برخی رفتار ها و نحوه انجام برخی امور در مدارس به دلیل نبود معیار و استانداردها ی از پیش تعیین شده مناقشه بر انگیز است  و بعضا مدیرا ن مدارس  در مواجهه با آن ها دچارمشکل و سر در گمی می شوند . مصداق بارز آن اعتراض برخی از معلمان به نحوه ارزشیابی سالانه آنها توسط مدیر است.آنان وقتی  از یک طرف امتیاز ارزشیابی خود را با دیگران مقایسه می کنند و از طرف دیگر به عملکرد خود و همکاران می پر دازندبعضی موقع احساس میکنند نسبت به آن ها اجحاف شده است  به عبارتی این تصور ایجاد می شود که هنگام تکمیل برگه اررزشیابی معلم توسط مدیر ‘عدالت و انصاف رعایت نشده است .این مشکل ناشی از چیست ؟ممکن است تعدادی انگشت شماری از مدیران باشند که بنا به دلایل مختلف از جمله روابط امتیاز ارزشیابی را داده باشند اما اکثر آنها به این دلیل ناخواسته نا عادلانه رفتار میکنند که در ابتدای سال تحصیلی معیار ها ,استاندارد ها و انتظارات خود را از معلمان  در رفتار هاو انجام فعالیت هابه صورت شفاف  و صریح بیان نکرده اند.به عنوان یکی از مسایل مدیران حضور به موقع و موثر معلمان در مدرسه است.یک مدیر موفق در ابتدای سال تحصیلی برای کارکنانش تبیین میکند که هر گاه غیبت و یا تاخیر غیر موجه آنان چند جلسه یا چند بار بشود از خط قر مز مدرسه و مدیریت عبور شده است و مستحق تذکر و تاثیر در نمره ارزشیابی است .یا میزان اثر بخشی معلمان یک مدرسه یکی دیگر از مشکلات مدارس است. یک مدیر اینده نگر و برنامه محور لازم است به معلمان بگوید منظوراو از یک معلم اثر بخش چیست؟و به عبارت دیگر معلمان خوب و اثر بخش چه ویژگی هایی دارند.

اخذ:

http://didgahman.persianblog.ir